kwiecień 2021

Zbrodnia katyńska – pamiętamy!

Biały napis Katyń 1940 na czerwonym tle78 lat temu Niemcy poprzez Radio Berlin poinformowali o odkryciu masowych mogił polskich oficerów na terenie sowieckiej Rosji. O mord na jeńcach wojennych naziści oskarżyli Rosjan, sowieci zaprzeczyli twierdząc, że za egzekucjami stoją Niemcy. 13 kwietnia obchodzone jest polskie święto państwowe, jakim jest Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Tego dnia oddajemy hołd wszystkim wymordowanym przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 roku.

Po agresji Armii Czerwonej, która rozpoczęła się 17 września 1939 r. do niewoli dostało się ok. 250 tys. żołnierzy. Jeńców umieszczono w ośmiu obozach, wyznaczając obozy specjalne dla oficerów i wyższych urzędników państwowych: w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie, a także w więzieniach na obszarach obecnej Białorusi i Ukrainy. 

W kwietniu 1940 roku w lasach nieopodal Katynia doszło do bezwzględnej międzynarodowej zbrodni. Zamordowano 22 tys. polskich jeńców wojennych, w tym 10 tys. oficerów. Wśród nich byli m.in. lekarze wojskowi i cywilni. W tym roku minęło 81 lat od tego okrutnego mordu. Do dziś nie są znane wszystkie miejsca kaźni tysięcy zamordowanych ofiar – przedstawicieli polskich elit politycznych i intelektualnych.

Dzień Pamięci obchodzony jest w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. O odnalezieniu mogił 13 kwietnia 1943 roku poinformowało Radio Berlin. Groby mieli odkryć polscy robotnicy przymusowi zatrudnieni w budującej obiekty wojskowe niemieckiej organizacji Todt: Teofil Dolata, Jan Wachowiak i Zygfryd Musielak. Sprawa Katynia szybko stała się sprawą międzynarodową. Józef Stalin niewątpliwie wykorzystał ją do gry przeciwko polskiemu rządowi w Londynie. Dla Stalina była doskonałym pretekstem, by zerwać stosunki z rządem Sikorskiego i pokazać pozostałym aliantom, że Polacy - zamiast w pełni skupić się na walce z Niemcami - zadają cios i nazywają sowietów mordercami. 

Związek Radziecki przyznał się oficjalnie do popełnienia zbrodni dopiero po pięćdziesięciu latach od dokonania mordu, w komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie potwierdzono, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD. 13 kwietnia 1990 roku Michaił Gorbaczow przekazał Wojciechowi Jaruzelskiemu listy przewozowe NKWD z obozów w Kozielsku i Ostaszkowie oraz spis jeńców obozu w Starobielsku. Wśród przekazanych dokumentów była również kopia notatki z rozkazem rozstrzelania Polaków, podpisanym przez najważniejszych polityków w ZSRR, w tym przez Józefa Stalina. Od tego dnia, Dzień Pamięci obchodzono przez kilkanaście lat, jako Światowy Dzień Pamięci Ofiar Katynia. Rzeczą przełomową było to, co w 1992 roku zrobił Borys Jelcyn, który przekazał ówczesnemu prezydentowi Polski – Lechowi Wałęsie kopie najważniejszych dokumentów, dotyczących sprawy katyńskiej. Zostały one później opublikowane w zbiorze Katyń. W 1993 roku w Warszawie, podczas oficjalnej wizyty w Polsce, prezydent Rosji przeprosił za zbrodnię katyńską. 

Las katyński jest symbolem, bez którego nie można w pełni zrozumieć historii Polski. Przekazujmy więc młodym Polakom etos ofiar zbrodni katyńskiej i ich dziedzictwo.

W 2008 roku Polska Fundacja Katyńska ustanowiła Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, nadawany osobom, które wybitnie przyczyniły się do wyjaśnienia prawdy o zbrodni katyńskiej i upamiętnienia jej ofiar.

Grafika: katyn.ipn.gov.pl

drukuj (Zbrodnia katyńska – pamiętamy!)

wstecz